ترس شبانه کودکان یکی از مسائلی است که بسیاری از والدین با آن مواجه میشوند و میتواند چالشهای زیادی را در روند خواب و آرامش کودک ایجاد کند. این ترس ممکن است به دلایل مختلفی بهوجود آید و شبها کودک را از خواب بیدار کند. در حالی که این نوع ترس بخشی طبیعی از رشد کودک محسوب میشود، والدین میتوانند با استفاده از روشهای مناسب و حمایت عاطفی، به کودک کمک کنند تا این ترس را پشت سر بگذارد و خواب آرام و بدون نگرانی داشته باشد.
در این مقاله، به بررسی راهکارهایی برای چگونگی برخورد با ترس کودک از شب پرداختهایم تا والدین بتوانند با آگاهی بیشتر، به تقویت احساس امنیت و آرامش در کودکانشان کمک کنند.
ترس شبانه چیست؟
ترس شبانه کودکان یکی از مشکلات رایج در دوران رشد است که معمولاً در سنین ۳ تا ۶ سالگی به اوج خود میرسد. این ترس به دلیل تخیلات کودکان، تغییرات در محیط یا حتی مشاهده تصاویری ترسناک در تلویزیون یا فیلمها بوجود میآید. ترس از تاریکی، موجودات خیالی، یا حتی ترس از تنها ماندن در اتاق، از جمله ترسهای متداول هستند که ممکن است کودک را شبها از خواب بیدار کند و او را دچار اضطراب کند. در این شرایط، والدین میتوانند با اقداماتی صحیح و حمایتگرانه، به کودک کمک کنند تا این ترسها را پشت سر بگذارد.
ترس شبانه کودکان چه دلایلی دارد؟
ترس کودکان از شب ممکن است به دلایل مختلفی بروز کنند؛ از جمله:
1– تخیل فعال:
کودکان در این سنین تخیل بسیار فعالی دارند و ممکن است موجودات خیالی مثل «غول» یا «موجودات ترسناک» را در ذهن خود بسازند.
2– تغییرات محیطی یا خانوادگی:
جابهجایی، طلاق، تولد یک خواهر یا برادر جدید، یا حتی تغییرات در روند زندگی روزمره کودک، موجب ترسهای شبانه میشود.
3- مشاهدات ترسناک:
کودکان ممکن است تصاویر یا صحنههای ترسناک از تلویزیون یا فیلمها ببینند که باعث ایجاد ترسهای شبانه شود.
4– احساس ناامنی:
برخی کودکان در شرایطی که احساس میکنند امنیت کمتری دارند، بهویژه هنگام شب، ممکن است ترسهای بیشتری تجربه کنند.

چگونه با ترس شبانه کودکان برخورد کنیم؟
ترس شبانه کودکان جزء طبیعی دوران رشد انسان است، اما با استفاده از روشهای صحیح، والدین میتوانند به کودک کمک کنند که این ترس را مدیریت کرده و به تدریج آن را پشت سر بگذارد. برخی از راهکارهایی که والدین میتوانند از آنها استفاده کنند عبارتند از:
1– گوش دادن با صبر و بدون قضاوت:
وقتی کودک از ترسهایش صحبت میکند، باید با گوش دادن فعال و بدون مسخره کردن یا بیاعتنایی، او را حمایت کنید. نشان دهید که ترسهایش برای شما مهم است و او احساس امنیت میکند.
2– ایجاد یک محیط امن:
برای کاهش ترس کودک، باید محیط خواب را آرام و امن کنید. نور ملایم، اسباببازیهای آشنا و چیزهایی که به کودک احساس آرامش میدهد، مفید است و ترس از تنهایی کودک در تختش را کاهش میدهد.
۳- برقراری روتین خواب ثابت:
ایجاد یک روتین خواب منظم و آرام به کودک کمک میکند تا احساس امنیت بیشتری داشته باشد. این روتین میتواند شامل خواندن کتاب، گفتوگو با کودک و لالایی خواندن باشد.
4– آموزش مواجهه با ترس:
به کودک یاد دهید که چگونه میتواند با ترسهای خود روبهرو شود. برای مثال، اگر کودک از تاریکی میترسد، میتوانید او را تشویق کنید که در کنار چراغ خواب روشن، در تاریکی بازی کند یا تصور کند که یک ابر قهرمان است که هیچ ترسی ندارد.

5– استفاده از ابزارهای آرامشبخش:
استفاده از اسباببازیهای آرامشبخش، مثل عروسکها یا پتویی که کودک به آن علاقه دارد، میتواند احساس راحتی و امنیت ایجاد کند. برخی از کودکان ممکن است از چراغ خواب استفاده کنند تا احساس امنیت بیشتری پیدا کنند.
6– پرورش مهارتهای مقابلهای:
به کودک یاد دهید که چگونه در مواجهه با ترسهایش از روشهای آرامشبخش مانند تنفس عمیق یا تصور مکانهای آرام و شاد استفاده کند.
7– عدم تقویت ترس با واکنشهای شدید:
در صورتی که کودک از خواب بیدار شود و بترسد، واکنشهای شدید و ترسآور والدین مانند فریاد زدن یا نشان دادن ناراحتی، وضعیت را بدتر میکند. بهتر است آرام و با محبت به کودک نزدیک شوید و او را آرام کنید.
8– اجتناب از ترساندن کودک:
برخی والدین به اشتباه برای ترساندن کودک از داستانها یا تصاویر ترسناک استفاده میکنند. این کار ترسهای کودک را تشدید میکند و باید از آن اجتناب کرد.
چرا بهتر است از روانشناس مشورت بگیریم؟
گاهی اوقات ترس شبانه کودکان ممکن است به حدی شدت پیدا کند که والدین با روشهای معمول نتوانند آن را مدیریت کنند. در این شرایط، استفاده از مشاوره کودکان میتواند به والدین و کودکان کمک کند تا علل عمیقتر ترسها شناسایی و به طور مؤثری درمان شوند. مشاوره کودک این فرصت را میدهد که کودک، احساسات خود را بهتر بشناسد و با تکنیکهای مؤثر برای مقابله با ترسها آشنا شود. علاوه بر این، مشاوران به والدین راهکارهای مؤثری برای مدیریت وضعیت و حمایت عاطفی از کودک ارائه میدهند.
در صورتی که ترسهای شبانه کودک ادامه داشته باشد یا بر خواب و رفتار او تأثیر منفی بگذارد، مراجعه به یک مرکز تخصصی روانشناسی مانند کلینیک روانشناسی سفیران آگاهی میتواند گامی مؤثر باشد. این کلینیک با تیمی از متخصصان روانشناسی کودک و خانواده، خدمات جامع و تخصصی در زمینه مشکلات عاطفی و رفتاری کودکان ارائه میدهد و به والدین کمک میکند تا با حمایت حرفهای، بهترین راهحلها را برای رفع ترسهای شبانه کودک خود پیدا کنند. برای دریافت مشاوره آنلاین روانشناسی از این کلینیک، اینجا کلیک کنید.
سوالات متداول
۱- چگونه به کودک کمک کنیم تا از تاریکی نترسد؟
با استفاده از چراغ خواب ملایم، ایجاد فضایی امن در اتاق و صحبت درباره ترسهای او به شیوهای آرام و حمایتی به او کمک کنید تا از تاریکی نترسد.
۲- آیا ترسهای شبانه طبیعی هستند؟
بله، ترسهای شبانه بخشی از رشد طبیعی کودک هستند و معمولاً در سنین ۳ تا ۶ سالگی به اوج خود میرسند.
۳- زمانی که کودک با ترس از خواب بیدار میشود، چگونه با او برخورد کنیم؟
باید با آرامش به کودک نزدیک شوید و او را دلداری دهید. صحبت کردن با کودک درباره ترسهایش و ایجاد احساس امنیت میتواند به کاهش اضطراب او کمک کند.