مراقبت از فرزندان، دغدغه‌ای است که والدین همیشه با آن مواجه هستند. این نگرانی زمانی بیشتر می‌شود که فرزندمان وارد سن نوجوانی شده و با چالش‌ها و بحران‌های خانوادگی و اجتماعی فراوانی روبرو می‌شود.
افسردگی در نوجوانان را چگونه تشخیص دهیم؟
مهم‌ترین سؤال والدین در این برهه از زندگی این است که: «با فرزندم چگونه رفتار کنم که به بهترین شکل، این دوران را سپری کند و با من رفیق بماند؟» افسردگی در نوجوانان یک اختلال روانی خاموش است که به اغلب مشکلات دوران بلوغ دامن می‌زند.
این اختلال در بیشتر مواقع تعبیری با عنوان «سن بلوغ» پیدا کرده و به همین دلیل کمتر جدی گرفته می‌شود. در واقع کمتر پیش می‌آید که والدین، ناهنجاری‌های نوجوانی فرزند خود را پای افسردگی بگذارند و با کمک یک روانشناس مشکلات‌شان را حل کنند.
ما در این مطلب به این اختلال مهم در نوجوانان پرداخته‌ایم و سعی کرده‌ایم همه چیز را دربارهٔ آن توضیح دهیم.
چرا نوجوانان افسرده می‌شوند؟
افسردگی در نوجوانان بر اثر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود. توجه داشته باشید که علل افسردگی هر فرد می‌تواند با دیگران متفاوت باشد و لزوماً همهٔ این موارد در افسردگی نوجوان شما دخیل نیستند. علاوه بر این، عواملی که باعث افسردگی نوجوانان می‌شوند بسیار گسترده بوده و در چند خط نمی‌گنجند. ما در اینجا فقط به فراگیرترین عوامل اشاره کرده‌ایم. برای اینکه بتوانید به طور دقیق به علت افسردگی نوجوان خود پی ببرید باید حتماً از یک روانشناس کمک بگیرید.
عوامل بیولوژیکی
عواملی مانند ژنتیک و تغییرات در شیمی مغز می‌توانند در خطر ابتلا به افسردگی نقش داشته باشند. برخی از نوجوانان ممکن است سابقهٔ خانوادگی افسردگی داشته باشند که می‌تواند آسیب‌پذیری آن‌ها را نسبت به این بیماری افزایش دهد.
تغییرات هورمونی
نوجوانی، دوران تغییرات هورمونی قابل توجهی است که بر تنظیم خلق و خو تأثیر می‌گذارد. نوسانات هورمون‌ها مانند استروژن و پروژسترون در دختران و تستوسترون در پسران، ممکن است به افزایش آسیب‌پذیری در برابر افسردگی کمک کند.
فشارهای تحصیلی
فشارهای تحصیلی‌ای که نوجوانان با آن مواجه هستند، مانند انتظارات بالا، اضطراب عملکرد و ترس از شکست می‌تواند به تشدید استرس کمک کند. در واقع این فشارها منبع مهمی از استرس هستند که در ایجاد افسردگی نقش مهمی دارند.
عوامل روانشناختی
نوجوانان ممکن است عوامل روانی‌ای را تجربه کنند که به افسردگی کمک می‌کند. عواملی مانند:
عزت نفس پایین، تصور منفی از خود، احساس بی‌کفایتی، کمال‌گرایی یا تمایل به انتقاد از خود. رویدادهای استرس‌زای زندگی، مانند فشارهای تحصیلی، درگیری‌های خانوادگی یا تجربیات آسیب‌زا نیز می‌توانند در ایجاد افسردگی نقش داشته باشند.
عوامل اجتماعی
این عوامل تأثیر بسزایی بر سلامت روان نوجوانان دارند. چالش‌های مربوط به روابط با همسالان، مانند انزوای اجتماعی یا طرد شدن می‌تواند به احساس غم و اندوه و افسردگی کمک کند. مشکلات درون خانواده، مانند درگیری والدین، طلاق یا سابقهٔ سوء استفاده نیز می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را در نوجوانان افزایش دهد.
سوء مصرف مواد
نوجوانانی که درگیر مصرف الکل و مواد مخدر هستند در معرض افزایش خطر ابتلا به افسردگی قرار می‌گیرند. مصرف این مواد، شیمی مغز را مختل کرده و احساس غم و ناامیدی را تشدید می‌کند. اگر دچار سوء مصرف مواد مخدر هستید، می توانید از مشاوره ترک اعتیاد آنلاین کمک بگیرید.
چگونه بفهمیم نوجوان ما افسردگی دارد؟
تشخیص افسردگی فقط باید توسط یک روانشناس یا روانپزشک انجام شود؛ چرا که این اختلال یک مشکل جدی است و برای درمان آن حتماً لازم است که از یک متخصص کمک بگیریم. با این حال، علائمی وجود دارد که توجه به آن‌ها کمک می‌کند تا افسردگی در نوجوانان توسط والدین حدس زده شود و بتوانند به کمک آن شواهد به متخصص مراجعه کنند.
برخی از علائم افسردگی که کمک می‌کند به وجود این بیماری در فرزند خود مشکوک شوید، عبارت هستند از:
- غم و اندوه مداوم یا بد خلقی
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌های مورد علاقه در گذشته
- کم‌خوابی یا پرخوابی مداوم
- تغییرات در اشتها یا وزن
- خستگی مداوم یا از دست دادن انرژی
- مشکل در تمرکز
- احساس بی ارزشی یا احساس گناه در برابر اتفاقات گوناگون
- کناره‌گیری اجتماعی
- مشکلات و دردهای جسمی مزمن و غیر قابل تشخیص
- افکار خودکشی و یا تلاش‌هایی برای خودکشی
یادآوری این نکته مهم است که این علائم و نشانه‌ها می‌توانند در بین افراد متفاوت باشند و وجود یک یا چند مورد به طور قطعی نشان‌دهندهٔ افسردگی نیست. برای تشخیص این اختلال نیازمند ارزیابی جامع توسط یک متخصص هستید. کمک گرفتن از مشاوره افسردگی آنلاین از آسان ترین روش ها برای تشخیص علائم افسردگی است.
با نوجوان افسرده خود چگونه رفتار کنیم؟
حمایت از یک نوجوان افسرده، فرآیندی پیچیده و چالش برانگیز است. این فرایند می‌تواند فضای متشنجی در خانه ایجاد کند و گاهی والدین را به مرز جنون بکشاند. مهم است که برای کمک به فرزند خود، هر دو والدین تمام تلاش‌شان را بکنند تا فضای خانه را امن، آرام و بدون تنش نگه دارند. اما این نباید منجر به باج دادن به فرزند شود.
به همین دلیل است که بیشتر روانشناسان توصیه می‌کنند که والدین برای درمان افسردگی در نوجوانان باید از یک مشاور مجرب در حوزهٔ کودک و نوجوان کمک بگیرند. زیرا کوچکترین اشتباهی در رفتار با نوجوان افسرده، می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری داشته باشد. ما در اینجا به رفتارهایی اشاره کرده‌ایم که حتی اگر فرزندتان افسرده نباشد هم لازم است رعایت کنید. اما اگر یک نوجوان افسرده در خانه دارید، باید با توجه و حساسیت بیشتری این موارد را رعایت کنید:
ارتباط باز و دلسوزانه
فضایی امن و بدون قضاوت برای نوجوان خود ایجاد کنید تا احساساتش را بیان کند. با دقت به حرف‌هایش گوش دهید، تجربه‌هایش را تأیید کنید و همدلی و درک خود را نشان دهید. ممکن است لازم باشد در این میان بعضی نظراتش را نقض کرده یا بعضی موارد را به او گوشزد کنید. این احساس خود را کنترل کنید تا در شرایط و فضایی دیگر این کار را انجام دهید. بگذارید گفت‌وگوهای باز و راحت ادامه پیدا کنند و نوجوان شما از ترس نصیحت شنیدن از این گفت‌وگوها فراری نشود.
افزایش آگاهی خود
در مورد تربیت فرزند، رفتار با نوجوانان و افسردگی در نوجوانان بیشتر بیاموزید تا بهتر درک کنید که به نوجوان شما چه می‌گذرد. افزایش دانش می‌تواند به شما کمک کند تا حمایت آگاهانه‌ای از فرزند خود داشته باشید و هرگونه تصور نادرست دربارهٔ سلامت روان را کاهش دهید.
تشویق نوجوان به کمک گرفتن
نوجوان خود را تشویق کنید تا از یک مشاور مخصوص نوجوانان کمک حرفه‌ای بگیرد. به او پیشنهاد دهید که یک درمانگر مناسب پیدا کند و در صورت نیاز او را در ملاقات همراهی کنید. اگر تمایل نشان داد، برای پیدا کردن مشاور مناسب کمکش کنید. گاهی ممکن است فرزند شما به حضور در یک اتاق ناشناس با فردی دیگر تمایلی نشان ندهد. در چنین شرایطی به او پیشنهاد دهید تا از جلسات مشاوره افسردگی آنلاین استفاده کند. ممکن است این نوع مشاوره‌ها با روحیات او سازگارتر باشد و از اینکه در اتاق خود با مشاورش صحبت کند، حس امنیت و آرامش بیشتری بگیرد.
صبوری و درک
مقابله با افسردگی، زمان‌بر است و در بیشتر مواقع سلامتی به طور تدریجی به دست می‌آید. نسبت به پیشرفت نوجوان خود صبور باشید و از توقعات غیرواقعی از او بپرهیزید. بدانید که افسردگی یک بیماری است و نه یک ضعف شخصی؛ پس لازم است که در این شرایط او را همراهی کنید و گاهی با صبر و شکیبایی، رفتارهایش را تحمل کنید.
تشویق به سبک زندگی سالم
از نوجوان خود در حفظ یک سبک زندگی متعادل حمایت کنید. ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و خواب کافی را تشویق کنید؛ زیرا این فعالیت‌ها بر خلق‌وخو و شادابی تأثیر مثبتی دارند. یکی از تأثیرگذارترین راه‌های تشویق، این است که خودتان به این فعالیت‌ها بپردازید و نوجوان‌تان را با خود همراه کنید.
تقویت روابط اجتماعی
نوجوان خود را تشویق کنید تا در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کند و ارتباطش را با دوستان و خانواده حفظ کند. در یافتن فرصت‌هایی برای تعامل اجتماعی مانند: پیوستن به باشگاه‌ها، تیم‌های ورزشی یا گروه‌های اجتماعی، پشتیبان او باشید.
انجام فعالیت‌های لذت‌بخش
به نوجوان خود کمک کنید تا در فعالیت‌هایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌برد، شرکت کند؛ حتی اگر در ابتدا انگیزه یا علاقه‌ای نداشته باشد.
آن‌ها را تشویق کنید تا در سرگرمی‌ها، فرصت‌های خلاقانه یا فعالیت‌هایی شرکت کنند که حس موفقیت و لذت را تقویت می‌کنند.
ایجاد یک برنامهٔ روزانه و ساختار یافته
ایجاد یک روال ساختار یافته می‌تواند حس ثبات و قابل پیش‌بینی ایجاد کند که برای فرد افسرده بسیار مفید است. به نوجوان خود کمک کنید تا یک برنامهٔ روزانه شامل: زمان خواب و بیداری منظم، وعده‌های غذایی و فعالیت‌های مفید ایجاد کند.
ارائهٔ کمک عملی
افراد افسرده ممکن است با وظایف و مسئولیت‌های روزانهٔ خود دست و پنجه نرم کنند. به فرزند خود برای رفع برخی از عوامل استرس‌زایی که با آن‌ها مواجه می‌شود، کمک عملی کنید. به عنوان مثال: تکالیف و کارهای مدرسه، مرتب نگه داشتن اتاق خود، سازماندهی برنامه‌ها و…
مراقبت از خود
مراقبت از یک نوجوان افسرده می‌تواند چالش برانگیز و گاهی خسته کننده باشد. در چنین شرایطی لازم است مراقبت از خود را در اولویت قرار دهید تا انرژی کافی را برای مراقبت از فرزند و حمایت از او داشته باشید. صحبت کردن با یک دوست قابل اعتماد، شرکت در فعالیت‌های اجتماعی، صحبت با یک مشاور خانواده، ورزش کردن و انجام کارهایی که به شما انرژی می‌دهد، می‌تواند کمک زیادی به حفظ روحیه و انرژی شما بکند.
راه‌های درمان افسردگی در نوجوانان چیست؟
چندین گزینهٔ درمانی مؤثر برای افسردگی در نوجوانان وجود دارد. رویکرد درمانی مناسب ممکن است بسته به شدت افسردگی و نیازهای خاص فرد متفاوت باشد. مهم است که با روانشناسی مشورت کنید که بتواند وضعیت نوجوان شما را ارزیابی کرده و مناسب‌ترین درمان را توصیه کند. مشاوره روانشناسی آنلاین سریع ترین و راحت ترین امکانات مشاوره تخصصی را در اختیار شما قرار می‌دهد.
در ادامه برخی از گزینه‌های رایج درمانی را ذکر کرده‌ایم:
- روان درمانی (گفتگو درمانی) یا همان درمان معروف شناختی-رفتاری
- دارو درمانی
- درمان‌های مکمل مانند: مدیتیشن، ذهن آگاهی، یوگا، هنر درمانی یا ورزش
- طرحواره درمانی برای درمان ریشه‌ای افسردگی در نوجوانان
مهم است بدانیم که درمان افسردگی در نوجوانان به یک شکل و با یک روش ممکن نیست. آنچه برای یک فرد مؤثر است، ممکن است برای دیگری مؤثر نباشد. یک ارزیابی جامع توسط روانشناس برای تعیین مناسب‌ترین رویکرد درمانی، ضروری است. روانشناسان می‌توانند برنامهٔ درمانی را با نیازهای خاص نوجوان شما تنظیم کنند، پیشرفت را زیر نظر داشته باشند و در طول فرآیند درمان، حمایت مستمری ارائه دهند.
مشاوره روانشناسی آنلاین برای ایرانیان خارج از کشور
اگر در خارج از ایران زندگی می‌کنید و می‌خواهید نوجوان شما با یک روانشناس ایرانی دوره‌های مشاوره و درمان خود را طی کند، می‌توانید از طریق کلینیک سفیران آگاهی، روانشناس مورد نظر خود را انتخاب کنید و از طریق مشاوره آنلاین روانشناسی، درمان افسردگی فرزند خود را آغاز کنید.
گاهی افسردگی در نوجوانان با مهاجرت شروع می‌شود و طی زمان، شدت پیدا می‌کند. برای اینکه به نوجوان خود کمک کنید، بهتر است ارتباط او را با هم‌زبان‌هایش حفظ کنید. به همین دلیل، یک مشاور فارسی زبان می‌تواند گزینهٔ بسیار مناسبی برای طی کردن این دوران پر چالش باشد.
شما می توانید از صفحه رزرو وقت مشاوره آنلاین سفیران آگاهی به راحتی از هر نقطه جهان با یک مشاور متخصص فارسی زبان ارتباط برقرار کنید.
سوالات متداول
افسردگی در نوجوانان چه زمانی رخ می‌دهد؟
زمانی می‌توانیم به افسردگی در نوجوان خود مشکوک شویم که علائمی مانند: خستگی مفرط، بی‌انگیزگی، پرخاشگری و… را در او مشاهده کنیم. اگر فرزند شما در شرایطی قرار دارد که عوامل افسردگی او را احاطه کرده‌اند، باید بیشتر به او توجه داشته باشید.
چقدر طول می‌کشد تا افسردگی فرزندم خوب شود؟
عوامل زیادی در بهبودی افسردگی مؤثر هستند. شدت بیماری، همکاری نوجوان با روانشناس در طول درمان، میزان توجه شما و دیگر اطرافیان به روند درمان و تلاش‌تان برای درمان، عوامل محیطی مختلف و در نهایت میزان تخصص روانشناس، همگی در طول زمانی درمان مؤثر هستند.
چگونه بفهمم که کدام روانشناس مناسب فرزند من است؟
اطلاعات و سوابق روانشناسان سفیران آگاهی در سایت ذکر شده است. می‌توانید با مطالعهٔ رزومهٔ روانشناسان، بهترین گزینه برای درمان فرزند خود را انتخاب کرده و وقت مورد نظر خود را رزرو کنید. در صورتی که باز هم برای انتخاب مشاور مناسب نیاز به همراهی و اطلاعات بیشتر داشته باشید، می‌توانید از پشتیبان‌های کلینیک کمک بگیرید.
