مینی دوره رهایی از طرحواره وابستگی

کسی که از طرحواره وابستگی رنج می‌برد، در بیشتر مواقع مطابق با توصیه‌ها و سلیقه‌های دیگران زندگی می‌کند و نمی‌تواند تصمیم مشخصی برای خودش بگیرد. او مثل یک کودک سرگردان است و همیشه به راهنمایی‌های دیگران نیاز دارد. مثلاً، مادری که برای انجام همهٔ امور زندگی از خانواده، دوستان و آشنایان نظر می‌پرسد و نمی‌تواند تصمیم بگیرد، دچار وابستگی است یا دانشجویی که قبل از انتخاب رشته با همه مشورت می‌کند، ولی از علاقه‌مندی‌های خودش اطلاعی ندارد، طرحوارهٔ وابستگی دارد. اما نشانه‌های طرحواره وابستگی چیست؟ در ادامه با این نشانه‌ها آشنا می‌شوید

نشانه‌های طرحواره وابستگی

برای شناخت طرحواره وابستگی باید نشانه‌های آن را بشناسید. به‌طور کلی کسانی که تلهٔ وابستگی دارند، خودشان را درمانده نشان می‌دهند و نمی‌توانند از خودشان مراقبت کنند. آن‌ها در مواجهه با مشکلات، احساس بی‌کفایتی می‌کنند و نمی‌توانند لحظه‌ای تنها بمانند.

اگر بخواهیم این طرحواره را دقیق‌تر بررسی کنیم، متوجه می‌شویم تله وابستگی دو بُعد دارد. بُعد اول به بی‌کفایتی مربوط می‌شود. کسانی که احساس بی‌کفایتی می‌کنند، توانایی تصمیم‌گیری روزانه و عادی را ندارند. آن‌ها نمی‌توانند کارهای جدید را شروع کنند و حتی برای کم‌اهمیت‌ترین مسئله هم به راهنمایی نیاز دارند.

این افراد حتی در سنین بالا به پدر و مادرشان وابسته هستند و مثل کودک‌های کم سن و سال رفتار می‌کنند. حالت افراطی تلهٔ وابستگی وقتی است که بیمار حتی برای انتخاب لباس، غذا و انتخاب جای زندگی هم به دیگران نیاز دارد و از تصمیم‌گیری عاجز است.

بُعد دوم این تله روی وابستگی تمرکز دارد و پس از بُعد اول رخ می‌دهد. برطرف نشدن استقلال فرد در کودکی باعث می‌شود که او در هر لحظه از زندگی به دیگران وابسته باشد و نتواند کارهایش را به تنهایی انجام بدهد. در واقع فرد همیشه به بی‌کفایتی خودش فکر می‌کند و به همین دلیل به دیگران وابسته می‌شود. علاوه بر این‌ها، ویژگی‌های زیر هم بین افراد وابسته، مشترک است:

علت شکل‌گیری طرحواره وابستگی

شکل‌گیری طرحوارهٔ وابستگی در دوران کودکی اتفاق می‌افتد. اگر در دوران کودکی، والدین مدام احساس بی‌عرضگی و ناتوانی را به شما تلقین کرده‌اند و جلوی استقلال شما را گرفته‌اند، احتمالاً دچار تلهٔ وابستگی هستید. والدین افراد وابسته به شدت نگران هستند و اجازه نمی‌دهند فرزندشان کاری را به تنهایی انجام دهد. نتیجهٔ مهربانی و نگرانی افراطی والدین، فرزندانی است که در تصمیم‌گیری‌های متعدد شکست می‌خورند و برای جلوگیری از تکرار اشتباه به دیگران وابسته می‌شوند.

درمان طرحواره وابستگی

درمان طرحوارهٔ وابستگی پیچیده‌تر از طرحواره‌های دیگر است؛ چون بیمار با هدف درمان این تله یا کسب استقلال و کفایت به مشاور مراجعه نمی‌کند. در حقیقت، شخص وابسته از علائم اضطراب و مشکلات جسمی ناشی از استرس رنج می‌برد و به دلیل وجود افراد کنترل‌گر در زندگی‌اش افسرده شده است؛ در بیشتر مواقع فرد به این دلایل است که به روانشناس مراجعه می‌:ند و در گیرودار تست‌های روانشناسی و درمان، تلهٔ وابستگی‌اش نمایان می‌شود.

بیماران وابسته با هدف رفع سریع علائم اضطراب و افسردگی به روان‌شناس و روان‌درمان‌گر مراجعه می‌کنند و تمایلی به تغییر الگوهای وابستگی ندارند. اما درمان طرحوارهٔ وابستگی چگونه انجام می‌شود؟ در مرحلهٔ اول، درمان‌گر حس وابستگی بیمار را کاهش می‌دهد و سعی می‌کند اعتماد به نفس او را افزایش دهد.

هدف از درمان تله وابستگی این است که بیمار وابستگی‌اش را کنار بگذارد و بدون احساس اضطراب مستقلانه عمل کند. البته ممکن است در مسیر درمان طرحواره وابستگی چالش‌هایی رخ دهد. از جمله این چالش‌ها وابستگی بیمار به درمان‌گر است. وابستگی بیمار به درمان‌گر در شروع فرایند درمان طبیعی است، ولی با ادامهٔ روند درمانی، مشاور از بیمار فاصله می‌گیرد تا بیمار بتواند راهکارهای درمانی را به طور مستقل اجرا کند.

طرحواره درمانی برای تله شخصیتی وابستگی