افسردگی شبانه یک اختلالات روانی است که بسیاری از افراد به طور پنهانی از آن رنج میبرند. در این وضعیت، فرد در ساعات شب یا نزدیک به خواب، احساس افسردگی، اضطراب و خستگی میکند؛ در حالی که ممکن است در طول روز علائم کمتری تجربه کند. این نوع افسردگی به شدت کیفیت خواب، سلامت جسمانی و روانی فرد را تحت تأثیر قرار میدهد و در نهایت بر روابط اجتماعی و عملکرد روزانه او اثر میگذارد.
شناخت علائم، علل و روشهای درمانی این اختلال، اولین قدم در مسیر بهبودی است. در این مقاله، به بررسی علائم افسردگی شبانه، دلایل احتمالی آن و روشهای مؤثر درمانی خواهیم پرداخت تا به افراد کمک کنیم که بتوانند با این مشکل مقابله کرده و زندگی سالمتری داشته باشند.
علائم افسردگی شبانه
افزایش ناراحتی و غمگینی در شبها:
افراد مبتلا به افسردگی شبانه در طول روز احساس بهتری دارند، اما با رسیدن شب، احساس غم و ناراحتی عمیقتر میشود. این وضعیت ممکن است بهویژه در ساعات پایانی شب و نزدیکی به خواب، شدت یابد.
اختلال در خواب:
یکی از نشانههای رایج افسردگی شبانه، مشکلات خواب، مانند بیخوابی یا خواب آشفته است. فرد ممکن است در تلاش باشد بخوابد، اما به سختی به خواب رود یا در نیمه شب بیدار شود و نتواند دوباره بخوابد.

افزایش اضطراب و نگرانی:
بسیاری از افرادی که دچار افسردگی شبانه هستند، در شب احساس اضطراب بیشتری میکنند. این اضطراب به افکار منفی و نگرانکنندهای تبدیل میشود که بر ذهن فرد تسلط پیدا میکند.
افکار خودکشی یا مرگ:
در موارد شدیدِ افسردگی شبانه، فرد افکار خودکشی یا مرگ را تجربه میکند. این افکار بهویژه در شب که فرد تنهاست و از لحاظ ذهنی خسته است، تشدید میشود.
افزایش احساس خستگی و ضعف جسمی:
افراد مبتلا به افسردگی شبانه، شبها احساس خستگی شدید و ضعف جسمی میکنند، به طوری که حتی کارهای ساده را نیز دشوار میبینند.
کاهش اشتها یا پرخوری شبانه:
افسردگی شبانه میتواند بر اشتها تأثیر بگذارد. برخی افراد ممکن است تمایل به خوردن بیشتر در ساعات شب داشته باشند، در حالی که برخی دیگر اشتهای خود را از دست میدهند.
کاهش انرژی و احساس بیحالی
شبها، افراد مبتلا به افسردگی شبانه، انرژی خود را از دست میدهند و بهطور کلی احساس بیحالی و خستگی شدید میکنند.
دلایل افسردگی در شب

اختلالات در سیستم خواب:
مشکلات در تنظیم خواب و بیداری به تشدید افسردگی شبانه کمک میکنند. خواب ناکافی یا بیکیفیت میتواند به افزایش علائم افسردگی در شب منجر شود.
تغییرات هورمونی:
یک علت بی قراری در شب تغییرات هورمونی، بهویژه در زنان است که میتواند بر وضعیت روحی و روانی تأثیر بگذارد. تغییرات در سطح هورمونهایی مانند سروتونین و ملاتونین بر خلق و خو و خواب فرد تأثیر میگذارند.
استرس و اضطراب:
استرسهای زندگی و فشارهای روانی در طول روز به شدت در شبها تشدید میشوند. شبها که فرد به تنهاست و مشغله کمتری دارد، این احساسات میتوانند به افکار منفی و اضطراب منجر شوند.
اختلالات در تنظیم خلق و خو:
برخی از اختلالات روانی مانند افسردگی بالینی، باعث بروز علائم افسردگی شبانه میشوند. افراد مبتلا به افسردگی ممکن است در طول روز احساس بهتری داشته باشند، اما با فرا رسیدن شب، افسردگی به شدت افزایش یابد.
سایر بیماریها:
برخی از بیماریها مانند اختلالات تیروئید، دیابت یا بیماریهای قلبی نیز علائم افسردگی شبانه را تشدید میکنند.
درمان افسردگی شبانه

درمان افسردگی شبانه نیازمند روشهای مختلفی از جمله تغییرات در سبک زندگی، مشاوره روانشناسی، درمان دارویی و استفاده از تکنیکهای آرامسازی و مراقبه است تا فرد بتواند کنترل بهتری بر روی افکار و احساسات خود داشته باشد و از شدت علائم کاسته شود. در ادامه با درمانهای متداول این اختلال بیشتر آشنا میشوید:
درمان دارویی
داروهای ضدافسردگی به تعادل شیمیایی مغز کمک کرده و علائم افسردگی را کاهش میدهند. داروهایی مانند SSRI (بازدارندههای انتخابی بازجذب سروتونین) و SNRIs (بازدارندههای بازجذب سروتونین-نوراپینفرین) معمولاً برای درمان افسردگی استفاده میشوند. در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای خوابآور یا آرامبخش تجویز کند تا مشکلات خواب فرد را بهبود بخشد.
طرحواره درمانی
در درمان افسردگی شبانه، روشهای مختلفی وجود دارد که به کاهش علائم و بهبود وضعیت فرد کمک میکنند. یکی از روشهای مؤثر درمانی که اخیراً توجه بیشتری را به خود جلب کرده است، طرحواره درمانی است. طرحواره درمانی، یک رویکرد روانشناختی است که به بررسی الگوهای فکری و رفتاری پایدار و دیرینه فرد میپردازد. الگوهایی که میتوانند به بروز مشکلات عاطفی و روانی، مانند افسردگی شبانه منجر شوند. این روش به افراد کمک میکند تا نحوه تعامل خود با احساسات، افکار و تجربیات گذشته را شناسایی کرده و این الگوهای منفی را تغییر دهند.
در طرحواره درمانی، درمانگر در جلسات مشاوره فردی با استفاده از تکنیکهایی مانند شناخت و بازسازی افکار منفی و بررسی تجارب کودکی یا آسیبهای روانی گذشته، به فرد کمک میکند تا باورهای محدودکننده و غیرمنطقی خود را به چالش بکشد. این فرآیند به کاهش اضطراب و افسردگی شبانه کمک کرده و به فرد این امکان را میدهد که الگوهای جدید و سالمتری برای مدیریت احساسات و مواجهه با استرسهای شبانه ایجاد کند.
درمان روانشناختی
مشاوره روانشناسی یا درمان شناختی-رفتاری (CBT) به فرد کمک میکند تا افکار منفی و الگوهای رفتاری غیرمفید خود را شناسایی کرده و آنها را تغییر دهد. همچنین، درمانگر با آموزش تکنیکهای مدیریت استرس به فرد کمک میکند تا استرسهای روزانه را کاهش داده و از بروز اضطرابهای شبانه جلوگیری کند.
اصلاح سبک زندگی
تنظیم ساعت خواب:
داشتن یک روال منظم برای خواب میتواند به بهبود کیفیت خواب و کاهش افسردگی شبانه کمک کند.
ورزش منظم:
فعالیتهای بدنی منظم، به ویژه در طول روز به بهبود خلق و خو و کیفیت خواب کمک میکنند.
رژیم غذایی سالم:
مصرف مواد غذایی سالم و متعادل، بهویژه مواد مغذیای که به تنظیم خلق و خو کمک میکنند (مانند امگا-3، ویتامین D، و سروتونین)، بسیار مفید هستند.

مدیتیشن و یوگا:
تمرینهای آرامبخش مانند یوگا و مدیتیشن به کاهش استرس و اضطراب کمک میکنند و از شدت افسردگی شبانه میکاهند.
نور درمانی:
برای افرادی که در اثر کمبود نور طبیعی دچار افسردگی شبانه میشوند، نور درمانی میتواند به تنظیم ساعت بدن و کاهش علائم افسردگی کمک کند.
درمان آنلاین افسردگی شبانه
افسردگی شبانه یک اختلال پیچیده است که به شدت بر کیفیت زندگی فرد تأثیر میگذارد. شناخت علائم و علل این اختلال اولین گام در درمان آن است. درمانهای مختلفی از جمله دارودرمانی، درمانهای روانشناختی مانند طرحواره درمانی، تغییرات سبک زندگی و روشهای مکمل مانند یوگا و مدیتیشن میتوانند به فرد در کاهش علائم و بهبود وضعیت روانیاش کمک کنند.
برای کسانی که از افسردگی شبانه رنج میبرند، دریافت مشاوره از یک متخصص، گامی مؤثر در درمان است. کلینیک روانشناسی سفیران آگاهی، با ارائه خدمات مشاوره آنلاین روانشناسی به ایرانیان خارج از کشور، میتواند در این مسیر به شما کمک کرده و شما را از راهحلهای علمی و کاربردی برای مدیریت و درمان افسردگی شبانه بهرهمند سازد.
سؤالهای متداول
۱- چرا افسردگی شبانه بیشتر در شبها تشدید میشود؟
در شب، فرد تنها و از مشغلههای روزانه دور است، بنابراین احساسات منفی و اضطراب، بیشتر نمایان میشود.
۲- آیا افسردگی شبانه با اختلالات خواب مرتبط است؟
بله، مشکلات خواب مانند بیخوابی یا خواب آشفته معمولاً همراه با افسردگی شبانه مشاهده میشود.
۳- آیا درمان دارویی برای افسردگی شبانه مؤثر است؟
بله، داروهای ضدافسردگی و داروهای خوابآور به بهبود کیفیت خواب و کاهش علائم افسردگی کمک میکنند.
۴- طرحواره درمانی چگونه به درمان افسردگی شبانه کمک میکند؟
طرحواره درمانی به شناسایی و تغییر الگوهای فکری و رفتاری منفی که باعث افسردگی میشوند، کمک میکند.
۵- آیا تغییر سبک زندگی میتواند به کاهش افسردگی شبانه کمک کند؟
بله، اصلاح خواب، ورزش منظم و کاهش استرس به بهبود وضعیت فرد مبتلا به افسردگی شبانه کمک میکند.